Gdy w świecie tyle niepokoju, lęku, niepewności, zakłamania, przychodzi do nas Chrystus przynosząc najpiękniejszy dar, Swoją Miłość.

Otwórzmy nasze serca by Ją przyjąć.

Niech tej Miłości nigdy nie zabraknie w naszym życiu, niech objawia się w czynach wobec człowieka potrzebującego i niech zawsze gości w naszych sercach.

Maryja, Matka Pięknej Miłości, niech wyprasza potrzebne łaski, a szczególnie te, które umocnią w nas nadzieję na drodze Miłości w Nowym 2022 Roku.

Następnie goście z członkami towarzystwa zwiedzili kościół NNMP i dzwonnicę z trzema dzwonami Stanisławem, Julianem i Maryą na Górze Chełmskiej. Następnie zjedli obiad w towarzystwie członków TMWiP oraz na koniec uczestniczyli w pięknym koncercie „Niepodległa”, który odbył się w  Chełmskim Domu Kultury, podczas którego śpiewano pieśni patriotyczne w nowych aranżacjach i wykonywano polskie tańce. Można było posłuchać miejscowych piosenkarzy i obejrzeć polskie tańce w wykonaniu miejscowych tancerzy.

Prezes Towarzystwa Kultury Polskiej w Kowlu dziękuje za zaproszenie i wyraża nadzieję na dalszą różnorodną współpracę z Towarzystwem Miłośników Wołynia i Polesia w Chełmie.

 Anatolij Herka

Prezes Towarzystwa Kultury Polskieh w Kowlu

 Polskie cmentarze na Wołyniu

Przetrwały nieliczne grobowce kamienne osób cywilnych, żołnierzy polskich, policjantów i harcerzy. Podobno  spoczywają na tym cmentarzu członkowie rodziny Branickich, która w Lubomlu miała swoją rezydencję i babcia Bolesława Prusa.

Przy cmentarzu tym spotkaliśmy się z Włodzimierzem Pedyczem prezesem Stowarzyszenia Polskiej w Lubomlu. Stowarzyszenie to prowadzi Szkołę Języka Polskiego w tym mieście. To uczniowie tej szkoły, ich rodzice i członkowie stowarzyszenia porządkują ten cmentarz. Podziękowaliśmy  tym osobom które pojawiły się przy cmentarzu i umówiliśmy się na spotkanie w dniu 13 listopada br. w szkole języka polskiego na akademii z okazji 103. rocznicy odzyskania przez RP Niepodległości – jeśli pandemia nam nie przeszkodzi.

        W Lubomlu  doszło też do nieoczekiwanego i nie umawianego spotkania z księdzem Janem Burasem z którym dotychczas spotykaliśmy się w Zamłyniu, gdzie ksiądz prowadzi Europejskie Centrum Integracji. Wyjeżdżając z Lubomla postanowiliśmy na chwilę zajrzeć do kościoła rzymskokatolickiego p.w. Trójcy Przenajświętszej - tam zastaliśmy księdza. Wspaniały, otwarty z wielkim poczuciem humoru człowiek, który realnie urzeczywistnia ideę porozumienia i współpracy Polski i Ukrainy. Ksiądz Jan to człowiek o wielkich talentach w budowaniu więzi międzyludzkich nie w teorii a w praktyce. 

     Spotkał się z nami w swoim kościele, opowiedział o jego parafianach, o wielkich problemach w zakresie remontu kościoła - zabytku klasy zerowej, wymagającego pilnego remontu na który nie ma funduszy i dokumentacji . Za to w tym dniu odwiedziła go kontrola straży pożarnej w Lubomlu i nałożyła karę 3840 hrywien za brak instalacji p. pożarowej, której nie może on wykonać bez zgody konserwatora zabytków i dokumentacji. Sprzeczności które się piętrzą wyglądają na celowe, co widać po wspaniałym stanie dwóch cerkwi obok kościoła.

Z Lubomla udaliśmy się do Maciejowa obecnie Łukowa, gdzie po posiłku w miejscowej gastronomi udaliśmy się na polski cmentarz katolicki z XVIII wieku a właściwie resztki po cmentarzu. W oczy rzuca się neogotycka kaplica Miączyńskich bez dachu z 1904 r. oraz dwa herbowe grobowce w kształcie wołyńskich kaplic. Pozytywnym widokiem były ścięte drzewa, które zagrażały ostatnim nagrobkom na cmentarzu. 

     Zapaliliśmy znicze i zapięli opaski biało-czerwone na krzyżach nagrobnych. Jeśli ścięte drzewa to początek porządkowania cmentarza - to dobrze.
Wracając zatrzymaliśmy się przy drodze aby obejrzeć były pałac Miączyńskich. Pierwotnie pałac z XVIII wieku otaczał czworobok wałów z fosą i ogród angielski w którym znajdowała się kaplica Miączyńskich z 1753 r. W II RP w tym pałacu Zakon Sióstr Niepokalanek prowadził ochronkę, szkołę i seminarium nauczycielskie.    Po II wojnie św. pałac przeznaczono na sanatorium gruźlicze. Obecnie jest to obiekt opustoszały i niszczejący, pilnowany przez dozorców z psami. 

   Późnym popołudniem wracamy do Chełma, do Polski - dostrzegamy wzmocnione ogrodzenia drutem kolczastym po stronie ukraińskiej, obrazy znane z telewizyjnych  przekazów z granicy białoruskiej - czyżby miała nastąpić zmiana szlaku przerzutowego.   

Długi czas oczekiwania na granicy utrudnia nam częstsze pobyty na Wołyniu i miejscach pamięci ważnych dla Polaków. Brakuje z naszej polskiej strony większego zainteresowania cmentarzami  i kościołami które popadają w coraz większą ruinę - a w Polsce cerkwie są pięknie remontowane, a cmentarze prawosławne porządkowane - więc w ramach wzajemności powinniśmy oczekiwać tych samych działań. Czy w wojnie polsko-polskiej jest jeszcze na to miejsce i czas ? Gorliwi uczestnicy tej wojny powinni przeczytać wielokrotnie kartki historii o Targowicy i jej skutkach dla państwa, którego może zabraknąć. 

      Relację z polskich cmentarzy na Wołyniu - przygotował Józef Solak V-ce Prezes TMWiP w Chełmie.

Potem delegaci spotkali się z prezesem Anatolem Herką i członkami towarzystwa w sali szkoły. Uczniom przekazali tablice ortograficzne oraz atlasy Polski. Uczestnicy spotkania obejrzeli film o XX – leciu szkoły i zdjęcia z różnych okresów działalności szkoły. Mogli też wysłuchać wspomnień byłych uczniów.

Z Towarzystwem Miłośników Wołynia i Polesia Towarzystwo Kultury Polskiej w Kowlu współpracuje od wielu lat. Prezes TMWiP Józef Solak zaprosił delegację członków towarzystwa z Kowla na uroczystości z okazji Narodowego Dnia Niepodległości do Chełma.

Goście z Polski zostali podjęci poczęstunkiem i gorącą herbatą i kawą. Przy stole wspominano minione wydarzenia, ponieważ współpraca układa się bardzo dobrze od wielu lat. Snuto także plany na przyszłą działalność i wspólne projekty.

Prezes TKP w Kowlu

Anatolij Herka

Wsi już nie ma. Pozostał stary cmentarz z nielicznymi pomnikami, jeszcze z początku ubiegłego wieku i miejsce pochówku pomordowanych w pogromie w 1943 roku.

 Ekshumacje - pierwsza odbyła się w w 1992 roku, podczas drugiej, w 2011 roku na tzw. „Trupim polu” znaleziono ciała kolejnych 261 ofiar. Pochowane zostały także na Cmentarzu w Ostrówkach.    

Pomnik z napisem: Pamięci mieszkańców Ostrówek i Woli Ostrowieckiej, którzy zginęli 30 sierpnia 1943 r. Niech spoczywają w pokoju. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej. Rodziny 2011 r. 
Poniżej umieszczony jest ten sam napis w języku ukraińskim. Od kilkunastu lat w kolejne rocznice tych tragicznych zdarzeń do Ostrówek pielgrzymują ludzie z różnych stron Polski.

Uroczystości odbywają się według ustalonego scenariusza. Rozpoczynają się Mszą Świętą a następnie jest czas na wspomnienia, mniej lub bardziej oficjalne wystąpienia oraz złożenie wieńców i kwiatów. Tegoroczną Mszę Św. Koncelebrowali: ks. prof. Bernard Kołodziej, ks. Jan Buras i ks. biskup Witalij Skomarowski - ordynariusz Diecezji Łuckiej.

W uroczystościach uczestniczyli: Zbigniew Wojciechowski -Wicemarszałek Województwa Lubelskiego, Marcin Krzysztofik Dyrektor Lubelskiego Oddziału IPN, oraz Leon Popek, historyk z lubelskiego IPN (syn ocalałej z pogromu Heleny Popek a zarazem człowiek, który w wielkim  stopniu przyczynił się do upamiętnienia pamięci o mordzie Polaków na Ukrainie).

            Tegoroczna uroczystość, była szczególna. Wielu uczestników zabierających głos opierało się na osobistych wspomnieniach dziadków, rodziców i krewnych.  Ku pamięci.

                                                                                                          Aleksandra Borowiec

                                                                                                          Maria Czechowska

Uroku dodają liczne kawiarenki tętniące życiem od świtu do późnej nocy w tym znana           Palarnia Kawy – w dawnym pałacu Lubomirskich. Kawa smakuje wybornie.

       Przez te dwa dni towarzyszyli nam przewodnicy: pani Teresa i pan Zbigniew Pakoszowie.        Spacerując po Starówce trafiamy na pozostałości po dawnych polskich szyldach reklamowych. Przecież Lwów od wieków zamieszkiwała różnorodna, wielokulturowa społeczność. Odwiedziliśmy Dzielnicę Ormiańską z XIV wieczną katedrę z freskami Józefa Mehofera.          Kolejki ustawiały się przed Lwowską Manufakturą Czekolady, która na miejscu serwuje      doskonałe słodkości. Zatem dla każdego coś miłego.

Zaliczyliśmy też nieco „wyższej kultury”  a mianowicie wieczór w Operze Lwowskiej. Mieliśmy niebywałą okazję obejrzeć  aż dwa przedstawienia w tej operze Dymitra Bortniańskiego - tj „Sokół i Akcyden „ - była to próba ogólna oper wystawianych we Lwowie po raz pierwszy.

      Jedną z dzielnic starego Lwowa jest Dzielnica Żydowska - ze znanym Kasynem Końskim         - Kasynem Szlacheckim, zwanym też Ziemiańskim - ponieważ bywali w nim bogaci ziemianie      hodowcy koni. Budynek kasyn wzniesiony w XIX w. wg wiedeńskiego biura projektowego          uznany jest za najpiękniejszą lwowską budowlę w stylu neobarokowym. Obecnie jest  tu Dom Uczonych. Było to miejsce spotkań najbardziej wpływowych mieszkańców miasta - gdzie coś kupowano - sprzedawano – dobijano targów. Grywano w gry hazardowe  a zwycięzcy dopełniali radości szampanem lejącym się z fontanny. Miejsce to stało się  mecenasem lwowskiej sztuki, imprez i kontaktów. W budynku była biblioteka - głównie z polskimi książkami. Nam udało się wejść do środka. Miejsca tego pilnuje cieć, który  kasuje do kieszeni drobną opłatę.

         O Lwowie można wiele. To był nasz kolejny pobyt. Zdjęcia, wspomnienia pozostaną.

Nasz pobyt zakończyliśmy na cmentarzu Janowskim paląc znicze na polskich mogiłach. Miejscem tym opiekuje się Towarzystwo Miłośników Dziedzictwa Kultury Polskiej „Zabytek”. Udzieliliśmy wsparcia w formie zakupionej cegiełki na renowację polskich  nagrobków. Tak zakończył się nasz dwudniowy pobyt we Lwowie. Wrócimy tu jeszcze.

          Relację spisała :Alicja Nawrocka

          Wyjazd zorganizowali: Ewelina Nowosad, Urszula Mrozowska i Andrzej Zalewski

         Zdjęcia wykonał: Tadeusz Sławiński